Καρύδη, Η., Κατσίκης, Ν., «Σύγχρονες εκδοχές σχεδιασμού με βάση τη Νέα Γεωγραφία και την Τοπιακή Πολεοδομία», 10ο Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο με θέμα: «Πόλεις και Περιφέρειες στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο στον 21ο αιώνα» Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, επιμέλεια: Η. Μπεριάτος – Μ. Παπαγεωργίου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος 2010, ISBN: 978-960-9439-03-9,σελ.511-522
Η Τοπιακή ανάπτυξη καθιστά ένα πολύ σημαντικό αστικό συντελεστή και δείκτη βιώσιμης ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια. Ο νέος διευρυμένος ρόλος του τοπίου –γνωστός τα τελευταία χρόνια με τον όρο landscape urbanism – παρέχει μια ανερχόμενη διεπιστημονική πρακτική η οποία αναδύεται σαν ανανεωμένη αντίληψη καταγραφής, στρατηγικής θεώρησης και σχεδιασμού απέναντι στα σύγχρονα προβλήματα που αφορούν στη δομή του αστικού και περιαστικού χώρου, και ειδικότερα στις κρούσεις ισορροπίας ή δυναμικής εξέλιξης ανάμεσα στο ανθρωπογενές και το φυσικό περιβάλλον των πόλεων και της περιφέρειας. Την ίδια στιγμή το γεγονός ότι το αστικό και το περιαστικό τοπίο κυριαρχείται όλο και περισσότερο από σύνθετα συστήματα διασυνδεδεμένων υποδομών και κατασκευών, κάθε ανάλυση ή κάθε παρέμβαση που αποσκοπεί σε διαφορετικές εκδοχές σύνθεσης τοπίου καθιστά κρίσιμη την κατανόηση αυτού του δυναμικού πεδίου. Τα συστήματα αυτά, όπως θα υποστηρίξει η έρευνα είναι αλληλοεξαρτώμενα και λιγότερο διακριτά από ιεραρχική άποψη. Η θεώρηση της συνέργειάς τους αποτελεί συστατικό ενός νέου μεθοδολογικού εργαλείου για τον πολεοδομικό σχεδιασμό με έμφαση στην τοπιακή συνιστώσα. Δίνοντας έμφαση στην κατανόηση της σύγχρονης βιώσιμης αστικής συνθήκης βασισμένης σε πολύπλευρα σκόπιμες οργανωτικές και χρηστικές πρακτικές (service ecologies), το εργαλείο αυτό προτείνει μια «ανάλυση συσχετιστική» στηριγμένη στην κατανόηση πρωτίστως των σχέσεων και των διαδικασιών παρά στην απλή αποτύπωση και περιγραφή αντικειμένων, σχημάτων και μορφών. Φιλοδοξεί λοιπόν να κάνει υπέρβαση της δέσμευσης ιεραρχικής κλίμακας και της μονόπλευρης αιτιότητας που συνοδεύουν ιδεολογικές ή επιβεβλημένες επιλογές και αποσπασματικές / μονόπλευρες σκοπιμότητες. Υπό αυτό το πρίσμα, η έρευνα εστιάζει στις πιο πρόσφατες μεταλλάξεις του παράκτιου μετώπου της Πάτρας μέσα από συσχετιστικές λογικές στην προδιαγραφή, τη μελέτη και την κατασκευή συστημάτων υποδομής, συστημάτων τοπίου και συστημάτων οικολογίας. Σε 10 χλμ νέας δημόσιας τοπογραφίας από την εκβολή του ποταμού Γλαύκου μέχρι και το έλος της Αγυιάς συστήνεται ένα νέο τοπίο υποδομών, δημόσιων λειτουργιών και πρασίνου που προσαρμόζεται δυναμικά τόσο στις φυσικές διαδικασίες όσο και στις πολιτισμικές, οικονομικές και οικολογικές απαιτήσεις της πόλης.
Καρύδη, Η., Σοφιανόπουλος, Δ., Μιχαηλίδης, Τ., «Δείκτες αξιολόγησης αστικής ανταγωνιστικότητας και στρατηγικές ενίσχυσής της, μέσα από τη συγκριτική ανάλυση τεσσάρων μελετών περίπτωσης μεσογειακών μητροπόλεων. Οι περιπτώσεις Βαρκελώνης, Νάπολης, Αθήνας και Κωνσταντινούπολης. 10ο Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο με θέμα: «Πόλεις και Περιφέρειες στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο στον 21ο αιώνα» Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, επιμέλεια: Η. Μπεριάτος – Μ. Παπαγεωργίου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος 2010, ISBN: 978-960-9439-03-9, σελ.353-366
Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι η ανάδειξη των βασικότερων παραμέτρων αστικής ανταγωνιστικότητας που εντοπίζονται σε μητροπολιτικά συγκροτήματα-σημαντικά λιμάνια του Μεσογειακού χώρου. Μέσα από τη συγκριτική ανάλυση 4 σημαντικών μητροπόλεων της βόρειας Μεσογειακής λεκάνης, της Βαρκελώνης, της Νάπολης, της Αθήνας και της Κωνσταντινούπολης, διερευνάται η δυνατότητα εξαγωγής συμπερασμάτων για τις στρατηγικές που ακολουθούν οι πόλεις προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της διεθνούς εικόνας τους σε μια σειρά από πεδία όπου (θεωρητικά) διαθέτουν τα αντίστοιχα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Βασικά κριτήρια επιλογής των μελετών περίπτωσης για την ανάλυση αυτή, αποτελούν το μεσογειακό στοιχείο, η σημασία του θαλασσίου μετώπου, ο κοινός προσανατολισμός των πόλεων ως προς την προώθηση συγκεκριμένων τομέων και ο σημαντικός ρόλος της κάθε μιας μητρόπολης στην περιφέρειά της, λαμβάνοντας υπόψη βέβαια τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε μιας περίπτωσης. Έτσι επιλέγονται συγκεκριμένα πεδία-τομείς εξέτασης της αστικής ανταγωνιστικότητας και εφαρμόζεται η χρήση σχετικών δεικτών. Βασικά κριτήρια στην εργασία αυτή είναι αφενός μεν το πόσο σημαντικά είναι τα επιμέρους πεδία για την αστική ανάπτυξη των μητροπόλεων και αφετέρου η δυνατότητα εξαγωγής συμπερασμάτων μέσα από τις μεταξύ τους συγκρίσεις. Τα πεδία αυτά αφορούν, κατά βάση, τους τομείς της δημογραφίας, του αστικού τουρισμού, των υποδομών, του περιβάλλοντος και του αστικού τοπίου σε συνάρτηση με την ποιότητα ζωής, απέναντι στις στρατηγικές και τις επιλογές (προγραμμάτων, έργων, και υποδομών) για τη βελτίωση της εικόνας και του διεθνούς επιχειρηματικού προφίλ της πόλης. Με τη βοήθεια των σχετικών δεικτών αξιολόγησης που επιλέγονται και χρησιμοποιούνται, αποδίδεται μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την υφιστάμενη κατάσταση στις μελέτες περίπτωσης στους ανωτέρω τομείς, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερης αξιοπιστίας αναγωγές και συγκρίσεις. Η ανάλυση οδηγεί σε χρήσιμα συμπεράσματα αναφορικά με το κατά πόσον υφίστανται κοινές στρατηγικές στα παραπάνω πεδία, ενώ αναδεικνύονται και οι διαφορές ως προς τα μέτρα που οι μητροπόλεις λαμβάνουν προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους και να αξιοποιήσουν τα ανταγωνιστικά τους πλεονεκτήματα